Thanh Hóa vốn nổi tiếng với nền ẩm thực đa dạng và phong phú từ đặc sản địa phương cho đến các món ăn dân quê qua “gánh hàng rong”. Có thể nói nền ẩm thực giao thoa giữa miền Bắc và miền Trung đã tạo cho mảnh đất nơi đây những món ăn “độc lạ” và không kém phần hấp dẫn, mà bất cứ thực khách nào ghé qua đều nên thử một lần.
Ta dễ dàng bắt gặp những gánh hang rong rao trên mọi nẻo đường, nhưng thường tập trung nhiều ở các khu chợ, khu trường học…
1. Bánh đúc sốt
Bánh đúc sốt cũng được làm từ bột gạo tẻ. Thứ bột này được nấu cùng nước vôi trong, cho thêm chút mỡ và hành phi thật thơm. Sở dĩ bánh có màu xanh rất bắt mắt là do rau cải hoặc rau ngót giã chắt lấy nước được cho vào nhồi cùng bột, hoàn toàn không có dùng phẩm màu.
Bánh đúc sốt nhất định phải ăn kèm với đậu xanh. Món kèm này cũng rất quan trọng. Đậu xanh nấu chín, đánh cho thật tơi, đến khi ăn mới bắt đầu rải đều lên trên mặt bánh, tạo nên một diện mạo rất hấp dẫn cho món ăn đơn sơ này. Xúc từng thìa bánh xanh mướt với đậu xanh màu vàng tươi, không chỉ ngon miệng mà còn vô cùng đẹp mắt. Cảm giác ăn bánh đúc sốt của gánh hàng rong mà như đang thưởng thức sơn hào hải vị cũng là vì thế.
2. Chè ngô nâm
Chè ngô nâm được nấu bằng ngô non ngâm thật kỹ, khi nấu không nêm gia vị mà đến lúc ăn mới chế thêm đường cho ngọt tùy mức độ của từng người ăn. Chè đặc nên ăn lúc còn nóng là tuyệt vời nhất, càng nóng càng ngon, chè thơm phảng phất hương vị của đậu và phưng phức mùi ngô non đậm đà.
Hiện nay để tìm được chỗ bán ngô nâm cũng không dễ dàng gì khi các hàng quán ở vỉa hè đều đã bị dọn đi. Chỉ có thể thi thoảng bắt gặp một vài gánh hàng rong hay qua lại ngay cổng chợ Vườn Hoa mới. Chè ngô nâm được bán với giá chỉ 5000đ đến 10000đ.
3. Chè khoai
Bát chè khoai đượm vị thơm dân dã, xao xuyến bất cứ kẻ xa xứ nào mỗi khi về quê. Chè khoai Thanh Hóa không giống với các nơi khác. Chè được nấu bằng khoai lang sắt nhỏ đem phơi khô, đậu đen, đậu đỏ và lạc,..vị ngọt lịm rất đặc biệt so với tất cả các loại chè khoai khác. Chè đặc sệt khoai nhuyễn hòa quyện cùng vị thơm của đậu và lạc. Đều là những thứ dễ kiếm dễ mua nên ta có thể tự nấu cho mình một bát chè khoai. Chè khoai cũng chỉ từ 5000đ đến 10000đ một bát tùy mức độ mình muốn mua. Mùa đông chè khoai thường được rao bán nhiều hơn vì đặc thù bát chè khoai Thanh Hóa ăn nóng, không ăn cùng đá được.
4. Bánh nhè
Bánh nhè là món ăn đặc sản, dân dã của của người xứ Thanh, nó gần giống bánh trôi nước hay bánh ngào mật của Nghệ An. Bánh là sự kết tinh của những sản vật thôn quê nơi đây, nhân dừa, đậu xanh và đường được gói trong lớp bột nếp dẻo mịn.
Khác với bánh trôi, bánh nhè được nấu bằng đường mật mía và gừng tạo vị ngọt đậm đà và mùi hương đặc trưng.
Bánh nhè thường được bán trên những gánh hàng rong khắp thành phố với giá chỉ khoảng 5.000 đồng 1 bát.
5. Bánh răng bừa
Bánh răng bừa (có nơi gọi là bánh tẻ hoặc bánh lá), riêng người Thanh Hóa gọi tên như thế vì hình dạng chiếc bánh trông giống cái răng bừa. Người ta thường dùng lá dong hoặc lá chuối để gói bánh. Nhân bánh gồm có hành khô, thịt ba chỉ và mộc nhĩ băm nhỏ trộn chung với hạt tiêu rồi đem xào chín trước khi mang ra làm nhân.
Bánh răng bừa thường được bán với giá chỉ 3000đ- 5000đ một cái. Mỗi lần ăn cứ gọi cả chục cái cũng hết, bởi cái thứ bột nhân thịt ấy ăn chẳng ngấy chút nào, vị thơm quyện trong nước mắm chấm rất dễ gây nghiện ấy chứ.
Đi xa rồi ai cũng có khoảng trống trong tim để nhớ về mảnh đất nơi mình sinh ra và lớn lên. Khoảng trống đấy tôi chắc chắn rằng không thể nào thiếu đi hình ảnh những người phụ nữ với "gánh hàng rong" trên đôi vai gầy guộc, cùng tiếng rao hò vang vọng từng con ngõ nhỏ, xóm phố...
...Khói vẫn bốc nghi ngút, mùi quà bánh thơm thoang thoảng, mỗi lần lướt qua đều đọng lại dư vị của tuổi thơ mỗi người con xứ Thanh trong đấy. Ta thấy mình nhỏ bé lại trước thế giới, trước bộn bề tấp nập của thành phố hiện đại, để hòa mình vào mùi thơm đấy, cái mùi vị của “tuổi thơ”- mà chỉ có những “gánh hàng rong” mang lại.